سولفات در واقع کلمه‌ای است که برای توصیف ماده‌ای شیمیایی استفاده می‌شود که با سولفوریک اسید واکنش داده و یک نمک تشکیل می‌دهد.

سولفات‌ها در چه محصولاتی هستند؟

محصولات زیبایی و بهداشتی مانند: فوم اصلاح، بالم لب، ضدعفونی کننده دست،‌ کرم‌پودر و کرم‌های زیرساز آرایشی، برخی ضدآفتاب‌ها، پاک‌کننده‌های آرایش، لایه‌بردارها و صابون‌های مایع و جامد

محصولات مراقبت از مو مانند: شامپو، ماسک مو،‌ نرم کننده،‌ رنگ مو و ژل‌های حالت دهنده مو

محصولات مراقبت از دندان: مانند خمیردندان، سفیدکننده‌های دندان و دهان‌شویه‌‌ها

محصولات حمام: روغن حمام، نمک حمام، شامپو بدن، کرم و لوسیون بدن، کرم‌های موبر، کرم‌های دست

همه این محصولات به طور موضعی استفاده می‌شود و مستقیم با پوست بدن در تماس هستند.

انواع مختلفی از سولفات وجود دارد که از آن‌ها به طور گسترده در صنایع متفاوت استفاده می‌شود. رایج‌ترین نوع سولفات مورد استفاده در صنعت مراقبت از مو، سدیم لوریل سولفات (SLS) و سدیم لورت سولفات (SLES) است که از وازلین و روغن‌های گیاهی تولید می‌شوند. اگر در حال حاضر از شامپوی بدون سولفات استفاده نمی‌کنید، مطمئناً نام یکی از این ترکیبات را روی بطری شامپوی خود پیدا می‌کنید.

چرا در شامپو از سولفات استفاده می‌شود؟

بیشتر افراد باور دارند که هرچه کف محصولات بیشتر باشد قدرت تمیزکنندگی آن‌ها نیز بیشتر است. سولفات همان ماده‌ای است که به ژل حمام و شامپو، کف غلیظی می‌دهد. البته این باور صحیح نیست؛ هرچند کف می‌تواند به بهتر پخش شدن شامپو روی سر کمک کند، اما کف بیشتر به معنای پاکیزگی بیشتر نیست.

سولفات در واقع نوعی سورفکتانت قوی است. سورفکتانت ماده‌ای است که هم به چربی و هم به آب متصل می‌شود. در حالی‌که بخشی از این مولکول، ذرات چربی نامطلوب را جذب کرده، بخش دیگر آن به مولکول‌های آب می‌چسبد. بدین ترتیب زمانی که موهایتان را با کفِ حاصل از شامپو می‌شویید، چربی متصل شده به سولفات‌ها همراه با آب شسته و پاک می‌شود.

آیا سولفات خطرناک است؟

وجود سولفات در شامپو ممکن است معایبی را نیز به دنبال داشته باشد. یکی از این معایب این است که سولفات در تمیز کردن، بیش از حد قوی است. در واقع سولفات کمک می‌کند تا علاوه بر آلودگی‌ها، تمام چربی‌های مو نیز پاک شود. این درحالی‌ست که مو برای اینکه سالم بماند، به حفظ مقدار کمی از رطوبت و چربی‌های طبیعی خود نیاز دارد.

سولفات همچنین ممکن است رطوبت مو را بیش از حد از بین ببرد و منجر به خشکی، شکنندگی و ناسالم شدن آن شود. در واقع این ماده، پوست سر را خشک و آن را مستعد تحریک شدن می‌کند.

البته اگر از شامپو حاوی سولفات به درستی استفاده کنید، به غیر از خشک کردن مو و کف سر، خطر قابل توجهی سلامت شما را تهدید نمی‌کند.

در مطالعه‌ای مسمومیت احتمالی سدیم لوریل سولفات بررسی شد. محققان به این نتیجه رسیدند که بیشتر دیدگاه‌های منفی افراد درباره سولفات، به نحوه تفسیر آن‌ها از مقالات علمی برمی‌گردد.

یکی از رایج‌ترین باورهای غلط درباره سولفات این است که باعث سرطان می‌شود. با این‌حال، هیچ مدرک علمی مشخصی برای تایید احتمال بروز سرطان و یا مشکل مشابه دیگری در اثر وجود سولفات در شامپوها وجود ندارد.

سدیم لوریل سولفات ممکن است منجر به عوارض جزئی دیگری مانند تحریک چشم و پوست و مسمومیت گوارشی (در صورت بلع یا نوشیدن) شود. با این‌حال احتمال تجربه عارضه جانبی در صورت استفاده از سولفات کم یا تقریباً صفر است.

شامپو بدون سولفات چیست؟

اگر پوست و موی حساسی دارید و با استفاده از شامپو سولفات دچار عوارض جانبی شده‌اید، شامپو بدون سولفات را امتحان کنید و ببینید علائم شما باقی می‌مانند یا برطرف می‌شوند.

انواع مختلفی از شامپوهای فاقد سولفات وجود دارد؛ با این‌حال مهم است به یاد داشته باشید که بسیاری از این محصولات همچنان حاوی ترکیبات شیمیایی شبیه به سولفات هستند.

اگر پوست‌ و موی بسیار حساسی دارید، باید از محصولات طبیعی‌ و کاملاً فاقد سولفات استفاده کنید تا دچار عوارض جانبی نشوید.

ممکن است استفاده از شامپو فاقد سولفات در ابتدا متفاوت به نظر بیاید. به طور مثال، مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا شامپو کف کند (البته در محصولات برتر، از مواد طبیعی برای ایجاد کف و بهتر پخش شدن شامپو روی موها استفاده می‌شود) و باید از مقدار شامپوی بیشتری برای تمیز کردن کامل موهایتان استفاده کنید. همچنین باید وقت بیشتری را صرف آبکشی موهایتان کنید.

در صورتی که از شامپوی بدون سولفات به شکل صحیح استفاده کنید، اثربخشی آن‌ در تمیز کردن موها به اندازه شامپوهای حاوی سولفات خواهد بود.

شامپو حاوی سولفات برای چه افرادی مفید است؟

تاثیرات سولفات چندان قوی نیست و بیشتر افراد می‌توانند از تاثیرات مثبت شامپوهای حاوی سولفات بهره ببرند. افرادی که موی بسیار چربی دارند یا دچارشوره سر هستند، ممکن است به این نتیجه برسند که شامپوی حاوی سولفات، تنها شامپویی‌ست که موی آن‌ها را به طور موثر تمیز می‌کند.

همچنین افرادی که از محصولات مراقبت از مو بدون نیاز به آبکشی مانند: نرم کننده های پس از حمام  (بهره می‌برند، حتماً نیاز دارند بین دو تا چهار بار در ماه از شامپوی حاوی سولفات برای پاکسازی ساقه مو استفاده کنند.

در صورتی که از محصولات بدون نیاز به آبکشی روی موهایتان استفاده می‌کنید، اگر همیشه موهای خود را فقط با شامپو فری سلوفات بشویید، به تدریج متوجه کدر و خشن شدن ساقه موهایتان خواهید شد. همچنین ممکن است متوجه شوید محصولاتی که قبلاً برای حالت دادن موهای خود استفاده می‌کردید، دیگر اثرگذاری سابق را ندارند. این مسئله به دلیل تجمع بقایای محصولات مراقبتی مانند نرم‌کننده‌ها و ماسک مو روی ساقه‌های مو رخ می‌دهد. موفرفری‌ها معمولاً بیشتر از سایرین درگیر این مشکل می‌شوند. زیرا موی فر به طور طبیعی خشک‌تر از سایر انواع مو است و نیاز بیشتری به محصولات مراقبتی نیز دارد.

شاید اصطلاح شامپوهای clarifying یا شفاف‌کننده را شنیده باشید، این‌ها همان شامپوهای حاوی سولفات هستند که برای پاک کردن باقی‌مانده‌های محصولات مراقبتی از روی ساقه مو استفاده می‌شوند. پاکسازی دوره‌ای ساقه مو باعث درخشندگی و شفاف شدن مو می‌شود.

چه کسانی باید از شامپو بدون سولفات استفاده کنند؟

با وجود مزایای شامپو سولفات‌دار، برخی افراد نباید از شامپوهای حاوی سولفات استفاده کنند و باید موهایشان را با شامپوهای بدون سولفات بشویند. این افراد عبارتند از:

افرادی که پوست حساس یا بیماری پوستی دارند

افرادی که مو خشک و وز دارند

افرادی که مو دکلره و رنگ‌شده دارند و یا از محصولات شیمیایی مو استفاده می‌کنند

مزایای استفاده از شامپو بدون سولفات:

شامپو فری سولفات علاوه بر اینکه طبیعی و بی‌خطر هستند، در مقایسه با شامپوهای معمولی، موهایی درخشان و ابریشمی را به شما هدیه می‌دهند. طبق مطالعات انجام شده برخی از دیگر فواید شامپوهای بدون سولفات عبارتند از:

1) حفظ چربی‌های طبیعی

یکی از مهم‌ترین فواید شامپوهای بدون سولفات، تمیز کردن مو و در عین حال حفظ درخشندگی طبیعی آن است. البته این موضوع در صورتی امکان‌پذیر است که چربی‌های طبیعی در مو حفظ شوند. شامپوهای فاقد سولفات، تارهای مو را بدون از بین بردن چربی‌های ضروری آن تمیز می‌کنند‌.

2) حفظ موثر رطوبت مو با شامپو بدون سولفات

مو باید مرطوب باشد تا دچار مشکلاتی مانند موخوره و شکنندگی نشود. شامپوهای حاوی سولفات رطوبت تارهای مو را از بین می‌برند و در نتیجه منجر به کدر و وز شدن آن می‌شوند. در عوض، شامپوهای فاقد سولفات به حفظ رطوبت طبیعی مو کمک می‌کنند.

3) کاهش تحریک و التهاب

سولفات نوعی ماده شیمایی خشن است؛ به همین دلیل می‌تواند پوست سر را خشک و تحریک کند. در واقع همین موضوع باعث ایجاد التهاب می‌شود؛ در مقابل، محصولات فاقد سولفات ملایم هستند و با ملایمت و بدون ایجاد چنین مشکلاتی موی شما را تمیز می‌کنند.

4) حفظ رنگ مو از مزایای شامپو بدون سولفات

رنگ کردن مو جزو روتین زندگی بسیاری از افراد، به ویژه خانم‌هاست. هرچند ماندگاری رنگ مو، به نحوه مراقبت شما از مو نیز بستگی دارد. استفاده از یک شامپوی فاقد سولفات خوب، ماندگاری رنگ مو را افزایش می‌دهد.

ماندگاری رنگ مو همچنین باعث می‌شود موهای خود را کمتر رنگ کنید، در نتیجه آسیب ناشی از افزایش دفعات رنگ مو نیز کاهش می‌یابد.

5) بی‌خطر برای محیط زیست

شامپوها و نرم‌کننده‌های فاقد سولفات، به دلیل اینکه حاوی ترکیبات گیاهی هستند، برای محیط زیست خطری ندارند.

6) مناسب برای افراد دارای پوست سر حساس

شامپو بدون سولفات، به دلیل ملایم بودن، شامپوی مناسبی است برای افرادی که پوست حساسی دارند.

7) شامپو بدون سولفات سبب سوزش چشم نمی‌شود

شامپوهای فاقد سولفات (در مقایسه با شامپوهای معمولی) در صورت تماس با چشم، منجر به تحریک آن نمی‌شوند.

8) شامپو بدون سولفات برای هر نوع مویی مناسب است

استفاده از شامپو بدون سولفات برای هر نوع مویی، از جمله فر، صاف یا رنگ شده بسیار مناسب است. در نتیجه نمیتوانیم بگویم مطلقا از شامپو حاوی سولفات استفاده بشود یا خیر،چون این تصمیم با توجه به نوع پوست و مو و عوامل دیگری که در این مقاله گفتیم بستگی دارد و هر کس با توجه به شرایط خودش و با کمک پزشک و مشاور پوست و مو می تواند بداند که شامپو حاوی سولفات مناسب او است یا فری سولفات!